Symptoms & Disease

อาการ

                อาการขึ้นอยู่กับขนาด ความลึก และตำแหน่งของบาดแผล
 
               1. ขนาด หมายถึงบริเวณพื้นที่ของบาดแผล แผล ขนาดใหญ่ (กินบริเวณกว้าง) จะมีอันตรายกว่าแผลขนาด เล็ก อาจทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำ โปรตีน และเกลือแร่ ถึงกับเกิดภาวะช็อกได้ และอาจมีโอกาสติดเชื้อถึงขั้นเป็นโลหิตเป็นพิษ ถึงตายได้

                การประเมินขนาดกว้างของบาดแผล นิยม คิดเป็นเปอร์เซ็นต์ของพื้นที่ผิวหนังทั่วร่างกาย ถ้าคิด หยาบๆ ให้เทียบเอาว่า แผลขนาดหนึ่งฝ่ามือ (ข้องผู้ป่วย) เท่ากับ 1% ของผิวหนังทั่วร่างกาย เช่นถ้าแผลมีขนาด เท่ากับ10 ฝ่ามือก็คิดเป็นประมาณ 10% เป็นต้น

                ทางการแพทย์ได้แบ่งเปอร์เซ็นต์ของผิวหนัง ตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายเป็นมาตรฐานทั้งในเด็กและ ผู้ใหญ่(ดังภาพที่แสดง) ซึ่งสะดวกในการคิดคำนวณ
 
                2. ความลึก ผิวหนังมีความลึก 2 ชั้น ได้แก่ ชั้น หนังกำพร้า (epidermis) และชั้นหนังแท้ (dermis) เราแบ่งบาดแผลไฟไหม้      
น้ำร้อนลวก ออกเป็น 3 ขนาดด้วย กันดังนี้

                ก. บาดแผลดีกรีที่1 หมายถึง บาดแผลที่มีการทำลายของเซลล์หนังกำพร้าชั้นผิวนอกเท่านั้น หนังกำพร้าชั้นในยังไม่ถูกทำลาย สามารถเจริญขึ้นมาแทนที่ ส่วนผิวนอกได้ จึงมีโอกาสหายได้สนิทและไม่มีแผลเป็น ยกเว้นถ้ามีการติดเชื้ออักเสบ

                มักเกิดจากการถูกแดดเผา (อาบแดด) การถูกน้ำร้อน ไอน้ำเดือด หรือวัตถุที่ร้อนเพียงเฉียดๆ และไม่นาน

                ผิวหนังส่วนที่เป็นบาดแผลจะมีลักษณะแดง บวมเล็กน้อย และปวดแสบปวดร้อน ไม่มีตุ่มพอง หรือ หนังหลุดลอก มีลักษณะแบบเดียวกับรอยแดดเผา ซึ่งถือเป็นบาดแผลไหม้ดีกรีที่ 1 แบบที่หนึ่ง

                บาดแผลดีกรีที่ 1 ไม่ทำให้เกิดการสูญเสียน้ำ และโปรตีน จึงไม่ต้องคิดเป็นเปอร์เซ็นต์ของผิวหนังที่ เกิดบาดแผล และมักจะหายได้เองและไม่มีอันตรายร้ายแรง

               ข. บาดแผลดีกรีที่ 2 หมายถึง บาดแผลที่มี การทำลายของหนังกำพร้าตลอดทั้งชั้น (ทั้งชั้นผิวนอก และชั้นในสุด) และหนังแท้ส่วนที่อยู่ตื้น ๆ (ใต้หนังกำพร้า) แต่ยังมีเซลล์ที่สามารถเจริญทดแทนส่วนที่ตายได้ จึงหายได้เร็วและไม่เกิดแผลเป็นเช่นกัน ยกเว้นถ้ามีการติดเชื้อ

                มักเกิดจากการถูกของเหลวลวก หรือถูก เปลวไฟ

                บาดแผลจะมีลักษณะแดงและพุเป็นตุ่มน้ำขนาดเล็กและใหญ่ ผิวหนังอาจหลุดลอกเห็นเป็นเนื้อแดงๆ มีน้ำเหลืองซึม มีอาการเจ็บปวด อาจทำให้สูญเสียน้ำ โปรตีนและเกลือแร่ และติดเชื้อได้ง่าย

                ค. บาดแผลดีกรีที่ 3 หมายถึง บาดแผลที่มี การทำลายของหนังกำพร้าและหนังแท้ทั้งหมด รวมทั้งต่อมเหงื่อขุมขนและเซลล์
ประสาท ผู้ป่วยมักไม่มีความรู้สึกเจ็บปวดที่บาดแผล ผิวหนังทั้งชั้นจะหลุดลอกเห็นเป็นเนื้อแดงๆ หรือแดงสลับขาว หรือเป็นเนื้อที่ไหม้เกรียม

                มักเกิดจากไฟไหม้หรือถูกของร้อนนานๆหรือไฟฟ้าช็อต
 
                ถือเป็นบาดแผลที่ร้ายแรง อาจเกิดภาวะขาดน้ำหรือติดเชื้อรุนแรงได้ แผลมักจะหายยากและเป็น แผลเป็น

               ในการเกิดบาดแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวกแต่ละครั้ง อาจมีบาดแผลที่มีความลึกขนาดต่าง ๆ กันในคนเดียวกันได้ และบางครั้งในระยะแรกอาจแยกบาดแผลดีกรีที่ 2 และ 3 ออกจากกันไม่ชัดก็ได้ แต่อย่างไรก็ตามทั้ง 2 ชนิดนี้ล้วนถือเป็นบาดแผลที่มีอันตรายรุนแรงและควรคิดเปอร์เซ็นต์ของผิวหนังที่เกิดบาดแผล

               3.ตำแหน่ง บาดแผลบนใบหน้า อาจทำให้เป็น แผลเป็นและเสียโฉมได้มาก ถ้าถูกบริเวณตา อาจทำให้ตาบอดได้แผลที่มือและตามข้อพับต่างๆอาจทำให้ข้อนิ้วมือและข้อต่างๆ มีแผลเป็นดึงรั้งทำให้เหยียดออกไม่ได้

               ถ้าสูดควันไฟเข้าไปในปอดระหว่างเกิดเหตุ อาจทำให้เยื่อยุของทางเดินหายใจเกิดการอักเสบ กลายเป็นหลอดลมอักเสบและปอดอักเสบอาจรุนแรงจนหายใจไม่ได้ ถึงตายได้




 

ข้อแนะนำ
 
                     1. การปฐมพยาบาลบาดแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก ที่แนะนำในปัจจุบันคือ รีบใช้น้ำเย็นหรือน้ำแข็งประคบทันทีหลังเกิดเหตุ อย่าใช้ยาสีฟัน น้ำปลา หรือยาหม่องทา

                     2.บาดแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวกที่เกิดในเด็กเล็ก และผู้สูงอายุ ถึงแม้จะมีขนาดไม่กว้างมาก แต่ก็อาจมี อันตรายมากกว่าที่พบในคนหนุ่มสาว ดังนั้นจึงควร แนะนำไปรักษาที่โรงพยาบาลทุกราย

                    3.บาดแผลที่ข้อพับ อาจทำให้เกิดแผลเป็นดึงรั้ง ข้อต่อให้คดงอ (เหยียดไม่ได้) สามารถป้องกันได้โดยใช้เฝือกดามข้อในบริเวณนั้นตั้งแต่แรก

                    4.ภาวะแทรกซ้อนของโรคนี้ ในระยะ 2-3 วันแรกคือ ภาวะขาดน้ำและช็อก ถ้ามีบาดแผลกว้าง แพทย์จะให้สารน้ำ ได้แก่ คือ ภาวะขาดน้ำและช็อก ถ้ามีบาดแผลกว้าง แพทย์จะให้สารน้ำ ได้แก่ ริงเกอร์แล็กเทต (Ringer’s lactate)ในวันแรกอาจให้ขนาด 4 มล./กก. ต่อเนื่องที่บาดแผล 1%โดยให้ครึ่งหนึ่งใน 8 ชั่วโมงแรก อีกครึ่งหนึ่งที่เหลือให้ หมดใน 16 ชั่วโมง ต่อมาวันต่อมาอาจต้องให้น้ำเกลือ และพลาสมา
 
               ส่วนการติดเชื้ออาจเกิดขึ้นหลังจากมีบาดแผล 2-3 วันไปแล้ว (หรือหลัง1สัปดาห์) ถ้าบาดแผลมีขนาดกว้างก็มีโอกาสติดเชื้อรุนแรง

                โดยทั่วไป ถือว่าบาดแผลดีกรีที่ 2 ที่มีขนาดมากกว่า 30 % และบาดแผลดีกรีที่ 3 ที่มีขนาดมากกว่า10% ถือเป็นบาดแผลรุนแรง รักษายากและมักจะมีอัตราตายสูง

                ผู้ที่มีบาดแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก ควรกินอาหารโปรตีน (เช่น เนื้อ นม ไข่ ถั่วต่าง ๆ) ให้มาก ๆ เพราะ ร่างกายมีการสูญเสียโปรตีนออกไปทางบาดแผล

               ถ้ามีบาดแผลถูกกรดหรือด่าง ควรให้การปฐมพยาบาล โดยรีบชะล้างแผลด้วยน้ำก๊อก นานอย่างน้อย5 นาที แล้วส่งโรงพยาบาล แพทย์อาจให้การรักษาแบบ เดียวกับบาดแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก
 

การรักษา

                     สำหรับการรักษาในสถานพยาบาล โดยแพทย์หรือ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขอาจกระทำดังนี้
 
                    1. ถ้าเป็นเพียงบาดแผลดีกรีที่ 1 ให้ล้างแผลด้วยน้ำเกลือ ซับให้แห้ง แล้วทาด้วยครีมสตีรอยด์ หรือเจลว่านหางจระเข้ ของ องค์การเภสัชบางๆ หรือทาด้วยวาสลินหรือน้ำมันมะกอก และให้ยาแก้ปวด ถ้ารู้สึกปวด

                    2. ถ้าเป็นบาดแผลดีกรีที่ 2 หรือ 3

                        ก. ควรส่งผู้ป่วยไปโรงพยาบาลโดยเร็ว ในกรณี ต่อไปนี้

•  บาดแผลดีกรีที่ 3 มีขนาดมากกว่า 2 ฝ่ามือ (2%)
• บาดแผลดีกรีที่ 2 มีขนาดมากกว่า 10 ฝ่ามือ (10%) ในเด็ก หรือ15 ฝ่ามือ (15%) ในผู้ใหญ่
• บาดแผลที่ตา หู ใบหน้า มือ เท้า อวัยวะ สืบพันธุ์ ตามข้อพับต่าง ๆ
• บาดแผลในทารก เด็กเล็กและผู้สูงอายุ
• สูดควันไฟเข้าไประหว่างเกิดเหตุ
• มีภาวะช็อก ควรให้น้ำเกลือไประหว่างทาง

                        ข. ถ้าไม่มีอาการดังกล่าวในข้อ ก. อาจให้การรักษาโดย

• ชะล้างบาดแผลด้วยน้ำกับสบู่
• ถ้ามีตุ่มพองเล็ก ๆ เพียง 2-3 ตุ่ม เกิดที่ฝ่ามือไม่ควรใช้เข็มเจาะให้ทาด้วยยาฆ่าเชื้อ เช่นโพวิโดนไอโอดีนหรือทิงเจอร์ใส่แผล(merthiolate) แล้วปิดด้วยผ้าก๊อช ตุ่มจะค่อยๆ แห้งและหลุดล่อนไป เองใน 3-7 วัน
• ถ้ามีตุ่มพองที่แขนขา หลังมือ หลังเท้า หลังจากทำความสะอาดด้วยน้ำกับสบู่แล้วให้ใช้มืดหรือกรรไกรที่ทำให้ปราศจากเชื้อ (เช่น แช่ในแอลกอฮอล์แล้ว) เจาะเป็นรู แล้วใช้ผ้าก๊อชที่ปราศจากเชื้อกดซับน้ำเหลือง ให้แห้ง ใช้โพวิโดนไอโอดีนหรือทิงเจอร์ใส่แผลสดทา แล้วพันด้วยผ้ายืดให้ผิวที่พองกดแนบสนิท ภายใน 2-3 วัน หนังที่พองจะหลุดร่อน
• ถ้ามีตุ่มพองเป็นบริเวณกว้าง ให้ใช้ กรรไกรที่ทำให้ปราศจากเชื้อขริบเอาหนังที่พองออก แล้ว ล้างด้วยน้ำเกลือซับให้แห้ง แล้วทาด้วย ครีมซัลฟาไมลอน (sulfamylon) ขี้ผึ้งแบกตาซิน (Bactacin) น้ำยา โพวิโดนไอโอดีน ครีมซิลเวอร์ซัลฟาไดอาซีน (silver  sulfadiazime) หรือพ่นด้วยสเปรย์พรีเดกซ์ (Predex spray)

               
                          ถ้าเป็นบริเวณแขนหรือขา ให้ใช้ผ้าพัน

                          ถ้าเป็นที่หน้าหรือลำตัว ให้เปิดแผลไว้ควรล้างแผลและใส่ยาวันละ 1-2 ครั้ง เมื่อดีขึ้นค่อยทำห่างขึ้น
 

• ควรให้พาราเซตามอล  บรรเทาปวด และฉีดยาป้องกันบาดทะยัก
• ถ้าบาดแผลไม่ดีขึ้นใน 1-2 สัปดาห์ หรือ มีการติดเชื้อ หรืออาการทั่วไปไม่ดี (เช่น มีไข้สูง เบื่ออาหาร) ควรส่งไปรักษาที่โรงพยาบาล ถ้าบาดแผลลึกอาจ ต้องรักษาด้วยการผ่าตัดปลูกถ่ายผิวหนัง (skin graft)

 
การป้องกัน

                       ควรหาทางป้องกันบาดแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก โดย
 

• อย่าให้เด็กเล็กเล่นในห้องครัว
• อย่าวางกาน้ำร้อน หม้อน้ำแกง กระติกน้ำร้อน ตะเกียง ไม้ขีดหรือวัตถุอื่นๆ ที่มีความร้อนไว้ใกล้มือเด็ก
• อย่างวางบุหรี่ ตะเกียง ใกล้ผ้าห่ม มุ้ง หรือสิ่งที่ อาจติดไฟได้ง่าย