Symptoms & Disease

อาการ
                ผู้ป่วยจะมีอาการถ่ายปัสสาวะลำบาก ต้องออก แรงเบ่งหรือรอนานกว่าจะถ่ายปัสสาวะออกมาได้ ทำให้ ใช้เวลาในการถ่ายปัสสาวะนาน ปัสสาวะไม่พุ่ง ลำปัสสา วะเบี้ยวหรือเล็กลง มีความรู้สึกเหมือนถ่ายไม่สุดและปัสสาวะบ่อย ห่างกันไม่ถึง 1- 2 ชั่วโมง มีความรู้สึกเวลา ปวดปัสสาวะต้องรีบเข้าห้องน้ำทันที อาจถ่ายปัสสาวะ กะปริดกะปรอย ถ่าย ๆ หยุด ๆ หลายครั้ง ปัสสาวะออก เป็นหยด ๆ ในช่วงถ่ายของการถ่าย หลังเข้านอนตอน กลางคืนต้องลุกขึ้นปัสสาวะบ่อย
                อาการมักค่อยๆ เป็นมากและดีขึ้นอย่างช้า ๆ โดยใช้เวลาเป็นแรมปี จนกระทั่งต่อมลูกหมากโตมากและ]กดท่อปัสสาวะอย่างรุนแรงก็จะทำให้ผู้ป่วยมีอาการถ่ายปัสสาวะไม่ออก มีความรู้สึกปวดปัสสาวะ ปวดตึงท้องน้อย และคลำได้ก้อนของกระเพาะปัสสาวะที่มีปัสสาวะคั่งเต็ม บางครั้งอาการปัสสาวะไม่ออกเฉียบพลันอาจเกิด หลังจากใช้ยาที่มีฤทธิ์แอนติโคลิเนอร์จิก เช่น แอนติ-สปาสโมดิก ยาแก้แพ้ ยาทางจิตประสาท เป็นต้น และยากลุ่มกระตุ้นประสาทซิมพาเทติก (sympathomimetic) เช่น อะดรีนาลิน สูโดเอฟีดรีน เป็นต้น หรืออาจเกิดหลังดื่มแอลกอฮอล์ วางยาสลบ หรือนอนอยู่นาน ๆ (ไม่ได้เคลื่อนไหวร่างกาย)
                บางรายอาจมีอาการถ่ายปัสสาวะเป็นเลือด เนื่องจากการเบ่งถ่ายนาน ๆ อาจทำให้หลอดเลือดดำที่ท่อปัสสาวะคั่ง แล้วแตกมีเลือดออกได้
 
สิ่งตรวจพบ
                การใช้นิ้วมือตรวจทางทวารหนัก (โดยการใส่ถุงมือ และมีสารหล่อลื่น) อาจคลำได้ต่อมลูกหมากที่โตกว่าปกติ
                ในรายที่มีอาการถ่ายปัสสาวะไม่ออก อาจคลำได้ ก้อนของกระเพาะปัสสาวะที่มีปัสสาวะคั่งเต็ม
 
ภาวะแทรกซ้อน
                อาจทำให้เกิดการติดเชื้อง่าย (เช่น กระเพาะปัสสา- วะอักเสบ กรวยไตอักเสบ) ไตวายอาจทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะล้า
ผนังกระเพาะปัสสาวะหย่อนยานหรือเป็นถุงโป่งพอง หรือ เกิดนิ่วกระเพาะปัสสาวะ ในรายที่มีการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะนาน อาจ ทำให้ท่อไต่
และไตบวม
 

ข้อแนะนำ

1. ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาที่ออกฤทธิ์แอนติโคลิ-เนอร์จิก ยากระตุ้นประสารทซิมพาเทติก (sympa- thomimetic) เพราะอาจทำให้ปัสสาวะไม่ออกได้
2. โรคนี้เป้นภาวะที่ไม่รุนแรง และมีทางรักษาให้หายไดด้วยการผ่าตัด แต่ถ้าปล่อยไว้ อาจมีภาวะแทรกซ้อนอันตรายร้ายแรงได้
3. อาการถ่ายปัสสาวะลำบากในผู้ชายสูงอายุ อาจมีสาเหตุจากโรคมะเร็งของต่อมลูกหมาก หรือ  มะเร็งของกระเพาะปัสสาวะ ก็ได้ ซึ่งบางครั้ง อาจแยกอาการจากต่อมลูกหมากโตไม่ออก ดังนั้นทาง ที่ดีควรแนะนำให้ผู้ชายสูงอายุที่มีอาการปัสสาวะลำบาก ไปตรวจที่โรงพยาบาลทุกราย

 

การรักษา
                หากสงสัยควรส่งโรงพยาบาลหรือปรึกษาแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญ มักจะทำการวินิจฉัยโดยการตรวจพิเศษเพิ่มเติม เช่น การถ่ายภาพรังสีทางเดินปัสสาวะโดยการฉีดสารทึบรังสีเข้าหลอดเลือดดำ (intravenous urography) การตรวจอัลตราซาวนด์ การใช้กล้องส่องตรวจกระเพาะปัสสาวะ(cystoscopy) เป็นต้น นอกจากนี้อาจทำการตรวจปัสสาวะ (ดูการติดเชื้อหรือเลือดออก) ตรวจระดับครีอะตินีนในเลือด (ดูภาวะไตวาย) ตรวจสารพีเอสเอ ในเลือด (PSA)*
             
การักษา แพทย์จะให้การดูแลรักษาตามภาวะที่ พบดังนี้

1. ในรายที่เป็นระยะแรกเริ่ม มีอาการเล็กน้อยไม่ต้องให้การรักษาใด ๆ เฝ้าติดตามดูอาการเป็นระยะ
2. ในรายที่มีอาการปัสสาวะลำยากมากขึ้น มีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตหรือเป็นมาก แต่อยู่ระหว่างรอผ่าตัดหรือมีข้อห้ามในการผ่าตัด แพทย์จะให้การรักษา ด้วยยาชนิดใดชนิดหนึ่ง 

• ยากลุ่มปิดกั้นแอลฟา (alpha-blockers) เช่น พราโซซิน (prazosin) 2 มก. วันละ 2 ครั้ง เทราโซซิน (terazosin)2-10 มก. วันละครั้งก่อนนอน หรือดอกซา- โซซิน (doxazosin) 4-8 มก. วันละครั้งก่อนนอน เป็น ต้น ยากลุ่มนี้ออกฤทธิ์ลดการเกร็งของกล้ามเนื้อต่อมลูกหมากและกล้ามเนื้อหูรูดที่คอกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ถ่ายปัสสาวะได้คล่องขึ้น นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ลดความดันโลหิต เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีโรคความดันโลหิตสูงร่วมด้วย
• ยากลุ่มยับยั้งเอนไซม์แอลฟารีดักเทศ (alpha-reductase inhibitors) เช่น ไฟนาสเตอไรด์ (finasteride) 5 มก. วันละครั้ง อย่างน้อย 3 เดือน จึงจะเห็นผล ยานี้ มีฤทธิ์ยับยั้งไม่ให้เทสโทสเทอโรนเปลี่ยนเป็นไดไฮโดร-เทสโทสเทอโรน (ซึ่งกระตุ้นให้ต่อมลูกหมากโต)ก็จะทำให้ต่อมลูกหมากเล็กลงได้ประมาณร้อยละ 30 ยานี้มีข้อดีทำให้ผมดกขึ้น เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีผม บางหรือศีรษะล้านร่วมด้วย
• 3. ในรายที่ใช้ยาไม่ได้ผลหรือมีอาการปัสสาวะไม่ออก ปัสสาวะเป็นเลือดบ่อย ๆ เป็นโรคติดเชื้อของทาง เดินปัสสาวะบ่อย ๆ  มีนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ หรือผนัง กระเพาะปัสสาวะหย่อนยานหรือเป็นถุงโป่งพอง แพทย์  จะทำการรักษาด้วยการผ่าตัดซึ่งมีอยู่หลายวิธี  ในปัจจุบันนิยมวิธีผ่าตัดโดยการใช้กล้องส่องผ่านท่อปัสสาวะ(transurethral resection of the prostate/TURP) แต่ถ้าต่อมลูกหมากมีขนาดใหญ่มาก ก็อาจต้องทำการผ่าตัด โดยการเปิดเข้าหน้าท้อง (suprapubic หรือ retropubic prostectomy)   วิธีนี้อาจทำให้เกิดภาวะกลั่นปัสสาวะไม่  ได้ และภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศแทรกซ้อนหลังผ่าตัดมากกว่าการผ่าตัดโดยการใช้กล้อง ผู้ป่วยบางราย แพทย์อาจเลือกรักษาด้วยวิธีอื่นที่ง่ายและเสี่ยงน้อยกว่าการผ่าตัด เช่น
• การขยายท่อปัสสาวะโดยการใส่ท่อคาไว้ (prostatic urethral stwnt) ซึ่งเหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ผ่าตัดไม่ได้หรือปฏิเสธการผ่าตัด
• การจี้ต่อมลูกหมากด้วยแสงเลเซอร์ (trans-urethral laser incision of prostate/TULIP) หรือด้วย ไฟฟ้า (transurethral electrovaporization of prostate)
• การใช้คลื่นไมรโครเวฟ (microwave ther-motherapy)หรือคลื่นอัลตราซาวนด์ (high frequency focus ultrasound thermotherapy) หรือคลื่นวิทยุ radiofrequency vaporization) ทำให้เกิดความร้อน บริเวณต่อมลูกหมากจนเนื้อเยื่อตาย ต่อมลูกหมากก็จะฝ่อลง ทำให้ปัสสาวะได้คล่องขึ้นหากวิธีเหล่านี้ไม่ได้ผล ก็จำเป็นต้องรักษาด้วยการผ่าตัด
• 4 ให้การรักษาภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น เช่นให้ยาปฏิชีวนะโรคติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะ ใช้สายสวนปัสสาวะในรายที่ปัสสาวะ  ไม่ออก เป็นต้น